Hôm nay là ngày thứ hai 2 ở Phnom Pênh và Hội nghị Tinh bột sắn 2012 mà tôi được tham gia cũng vừa kết thúc trưa nay. Chiều lang thang một lúc ở Phnom Pênh không thấy có gì hấp dẫn nên tối về ngủ sớm, tranh thủ ở Campuchia được vào Facebook thoải mái nên tôi đọc một số tin và tình cờ đọc được bài của một người mà tôi yêu thích là T/S Alan Phan tại đây. Nó làm tôi nổi hứng viết lách và nhân tiện đó tôi viết về củ sắn Việt Nam.

Tôi không biết gì về củ sắn Việt nam cho đến đầu năm 2010, sau khi đầu tư BDS và CK thất bại. Tôi được giao làm XNK các mặt hàng nông sản như chè hồi quế phía Bắc, và trong đó có cả sắn lát (hay mì lát như trong phía nam vẫn hay gọi) và tinh bột sắn. Và từ đó tôi biết rằng củ sắn không đơn giản chỉ đem ra luộc rồi bán ở ngã tư như con mắt thông thường của tôi hay thấy mà có hẳn một ngành nông nghiệp lớn với những củ sắn cao sản mà khi thu hoạch nó chỉ được dùng làm nguyên liệu sản xuất ba mặt hàng quan trọng nhất là tinh bột sắn, thức ăn gia súc và cồn tinh chế (cồn công nghiệp, cồn thực phẩm, cồn 99% pha xăng hay gọi chung là ethanol)

Việt Nam mỗi năm xuất khẩu hàng triệu tấn sắn lát, trong đó chủ yếu sang Trung Quốc để làm nguyên liệu sản xuất Tinh bột mì và Ethanol. Và vì thế ở Việt Nam cũng xuất hiện hơn 70 nhà máy tinh bột sắn dể sản xuất tinh bột sắn xuất sang các thị trường khác nhau cạnh tranh với Trung Quốc và Thái Lan, đồng thời các nhà máy sản xuất cồn cũng bắt đầu manh nha mọc lên để sử dụng nguồn nguyên liệu thô là củ sắn trong nước. Vậy mà khi đó thỉnh thoảng tôi vẫn đọc báo thấy người nông dân điêu đứng vì giá thu mua sắn làm nguyên liệu lúc tăng lúc giảm. Vấn đề này để khi khác bàn …

Quay lại hội nghị Tinh bột sắn, phần lớn nói về cách trồng sắn, kinh nghiệm trồng sắn và công nghệ sản xuất sắn của các nước khác nhau như Thái Lan, Ấn Độ, Úc, Châu Phi và thậm chí là Mỹ. Tuyệt nhiên không thấy ai nói về củ sắn Việt Nam và củ sắn Campuchia. Đối với Campuchia thì có thể hiểu được vì phần lớn (tới 80%) sản lượng sắn của Campuchia trồng được là bán sang Thái Lan và Việt Nam.  Tại Campuchia hiện tại chỉ có nhà máy sản xuất sắn khô thành bột sắn (không phải tinh bột sắn) và chỉ giải quyết được một phần nhỏ. Chính vì thế hầu như không có gì để nói về sắn Campuchia.

Còn về Việt Nam, có lẽ chúng ta chưa có thói quen tham gia hội nghị quốc tế thế nên phía Việt Nam trong này chỉ có một vài công ty trading mà điển hình là Bunge (Mỹ) tham gia. Còn lại chỉ thấy các nước khác nói về củ sắn nước mình với sản lượng khủng khiếp (từ 40 tấn/ha cho đến một công ty của Úc là CassaTech nổ đến 125 tấn/ha). Thế nhưng, nếu nói về vị thế trên thị trường thế giới, Việt Nam chỉ đứng sau Thái Lan về sản lượng xuất khẩu các sản phẩm về sắn như sắn lát, tinh bột sắn và bột sắn mà thôi. Vậy phải chăng không có các đại gia về sắn tại Việt Nam?

Câu trả lời là CÓ. Khá nhiều là khác. Nhưng xuất phát từ những doanh nghiệp tư nhân mang xu hướng gia đình kinh doanh với Trung Quốc nhiều năm và đưa bạn hàng Trung Quốc lên thành số một, họ không thể trở thành người điều khiển giá các sản phẩm về sắn mà lại là các doanh nghiệp Trung Quốc. Điều này các bạn Thái Lan cũng nói trong hội nghị nhưng họ luôn muốn thoát khỏi cái bóng đó bằng cách xây dựng các nhà máy tinh bột và ethanol tại các vùng quanh vùng nhiên liệu như Ubon và Udon Thani. Đến giờ này, chỉ riêng với tinh bột, thị trường Trung Quốc đã không còn là số một của các bạn Thái Lan nữa mà đã ngang ngửa với nó là Indonesia. Xin nhắc rằng, nói về sắn và các sản phẩm về sắn, Indonesia đứng thứ 3 trên thế giới chỉ sau có Việt Nam.

Nguyên nhân của việc tăng trưởng nhanh chóng này của Indonesia là nhà máy sử dụng nguyên liệu sắn và tinh bột sắn đang mọc lên rất nhiều tại Indonesia, dựa vào các ưu đãi đầu tư và lợi thế nguồn nguyên liệu sẵn có. Người bạn đối tác của tôi, Kim đến từ CJ CheilJedang cũng đang mua tinh bột sắn của tôi để xuất sang nhà máy chế biến sinh học (sản xuất MSG và Lysine) cho họ. Như vậy nhu cầu của củ sắn trên thế giới rất cao, nhất là trong khu vực Châu Á  hiện nay. Và sau khi đọc hết bài của T/S Alan Phan, tôi trộm nghĩ, có khi nào tôi nên lấy củ sắn làm hướng đi mới cho mình !?!

Tuy vậy trong lúc nói chuyện với Kim, chúng tôi vẫn băn khoăn liệu có khi nào củ sắn đang trở nên nóng sốt như vậy, nó sẽ có lúc nguội lạnh đi do nhu cầu nóng từ Trung Quốc giảm xuống và các đánh giá hiệu quả mơ hồ của các nhà máy nhiên liệu sinh học hay các sản phẩm sinh học đi gần lại với thực tế hơn? Hay thực tế là khi giá dầu ngày càng tăng thì nguyên liệu sinh học sẽ phải thế chỗ cho xăng; hay khi tinh bột sắn có thể thay thế hoàn toàn các nguyên liệu khác (như đường trong sản xuất MSG). Điều này vẫn còn rất mông lung và khó xác định.

Và xu hướng trong tương lai được vạch ra tương đối rõ ràng là xây dựng các vùng nguyên liệu sắn, sử dụng các công nghệ và kinh nghiệm từ các quốc gia khác để tăng năng suất (đạt 80 tấn/ha như các bạn Úc là quá khiếp) và thực tế là đầu ra của củ sắn sẽ không bao giờ hết. Vấn đề là giá của nó sẽ được bao nhiêu thôi?

Lại dẫn lại lời của T/S Alan Phan

Tôi tin rằng một doanh nhân trẻ, tìm ra một mô hình kinh doanh sáng tạo và dồn hết tâm trí nội lực của mình liên tục trong 5 năm, sẽ nhất định trở thành một triệu phú đô la. Quên chuyện ăn nhậu, quên chuyện thất tình trai gái, quên chuyện bạn bè bàn ra tán vào, quên chuyện sĩ diện…chỉ biết một mục đích duy nhất là công việc của mình, không bỏ cuộc hay thất vọng, không phân tán tài lực với những hoạt động ngoài luồng, không suy nghĩ xa xôi hay lầm lạc. Chỉ đơn giản có thế. Tôi sẵn sàng ký một khế ước với bạn: nếu bạn đã làm tất cả việc này thật nghiêm túc và không kiếm được 1 triệu đô la vào 2017, tôi sẽ tịnh khẩu và ngưng hết viết lách trong phần đời còn lại.

Phnom Penh, 25/2/2012

Bình luận

bình luận